Voor het eerst in lange tijd exposeert Vanessa Jane Phaff (1965) haar werk. Plaatsmaken presenteert met trots een geheel nieuwe serie werken van de kunstenaar.
Het werk van Vanessa Jane Phaff wortelt in de belevingswereld van kinderen op de rand van adolescentie. Conflicterende krachten worden tegelijk ingezet. Vernietiging en onschuld, bloedige ernst en theatrale pose gaan in elkaar over. Motieven uit de kunst- en literatuurgeschiedenis worden bewerkt om vragen te stellen over wat wel en niet geaccepteerd is binnen onze samenleving. Speak, Butterfly, de solotentoonstelling die op 29 mei bij Plaatsmaken opent, is een studie naar macht, geweld, verleiding en misleiding, aan de hand van onder andere Vladimir Nabokovs Lolita en het duistere Étant donnés: 1° la chute d'eau, 2° le gaz d'éclairage van Marcel Duchamp. Zijn driedimensionale installatie geeft bezoekers op beklemmende wijze gelegenheid getuige te zijn van een situatie die tegelijkertijd dreigend en esthetisch uitgebeeld is. Wat kan een samenleving aan denkbeelden onder ogen zien? In welke mate kan een individu binnen die samenleving worden wie hij/zij wil zijn? De strijd tussen in- en uitsluiting wordt in het werk van Phaff onder meer verbeeld in het conflict tussen personages en de constructie van de ruimte. Zoals bijvoorbeeld wanneer binnenplaatsen die omgeven worden door lage schuttingen, in één waarvan een wrede scène wordt uitgebeeld, zich herhalen zich tot aan de horizon. In een ander werk kan de ondiepe zee waaruit een naakt kind oprijst ook als vuur gelezen worden. Personen en uit blokken bestaand meubilair worden heen en weer geslingerd alsof we ons op een schip bevinden, in een ruim zonder plafond of bodem. We zien twee lichamen uit genoemde blokken opstaan als uit een graf. De hoofdrolspelers proberen los te komen uit alle mogelijke begrenzingen. In- en uitsluiting is ook aan de orde in het spel met de kijker, op wie alles gericht is, ook wanneer de personages zich afwenden. Wat wel en niet getoond wordt is zorgvuldig bepaald, vergelijkbaar met de heldere keuzes die de toegepaste linoleumsnede-techniek verlangt. In lijn met deze afstandelijke, manipulatieve omgang met het materiaal, zet Phaff herhalingen in. Bijvoorbeeld wanneer personages elkaar lijken te imiteren (twee personen in pietà-houding, twee waarvan het hoofd buiten de uitsnede valt), of wanneer dezelfde beeldfragmenten in meerdere beelden voorkomen. Bij het werken met linoleumsnede is iedere afbeelding een reproductie, een afspiegeling. Deze techniek stelt Phaff in staat identieke mensfiguren in verschillende verbanden verschillende betekenissen te laten dragen. Dit maakt de personen en gebeurtenissen per definitie meerduidig. Rangschikking in tijd is onmogelijk: vindt alles tegelijkertijd plaats? Het verhaal wordt ontmaskerd als één van vele scenario's. Er is geen origineel, geen zekerheid omtrent wat er gebeurt of gebeurd is. Er is geen identiteit die vast te pinnen is als een vlinder. Er is geen wezen achter het handelen, het doen, het worden (...) (Nietzsche)
