Jezus op gympen
Het is een beeld dat Gijs Frieling altijd is bijgebleven: een zwerver met een uitgeteerd gezicht die vlak langs het water over de kade liep. Hij gebruikte het als aanleiding om een groot schilderij te maken van Jezus op gymschoenen. De zwerver als heilig lijdend figuur, de vorm van zijn gezicht verwijst direct naar het gelaat van Christus, even lang en met hetzelfde baardje. De Nike-swoosh in de schoen correspondeert mooi met de bewegingen van het water, het zijn dezelfde kleuren ook. Wellicht is hier de wensgedachte begonnen om met te hippe schoenen over het water te lopen, een directe verbinding te leggen tussen water en lichaam, maar dan op een hedendaagse manier.
Diep verlangen
‘Mijn ouders lieten mij niet op gymschoenen lopen, dat zou ongezond zijn voor je voeten. Omdat ik dat natuurlijk wel heel graag wilde, net zoals alle pubers nu, ben ik die gewenste gympen gaan tekenen. Ik tekende er een heleboel, het was echt een diep verlangen van mij om van die schoenen te hebben. Pubers van nu hebben dat ook, ze zijn bereid om absurde bedragen neer te tellen voor een paar sneakers. Het is echt een statussymbool,’ zegt Gijs. ‘Nadat ik dat schilderij van Jezus op sneakers maakte werd er veel over de betekenis van die gympen gepraat. Ik heb een aantal jaar later in mijn mozaïek in de St Bavokathedraal in Haarlem mijn herder ook sneakers gegeven. Ze geven een hedendaagse en luchtige touch aan een klassiek tafereel, alsof je met die schoenen makkelijker loopt en de wereld verovert. Je denkt bijna dat je er echt mee over water zou kunnen lopen.’
Schoenen met vlammen
Het idee om sneakers in te zetten in zijn werk is de afgelopen jaren blijven hangen. Over de vraag van Plaatsmaken om een serie zeefdrukken te maken hoefde Frieling dan ook niet lang na te denken. ‘Er zijn natuurlijk altijd dingen waarover je als schilder over fantaseert, maar die je niet doet. Gymschoenen zonder kader tekenen was één van die dingen. Ik vind het intrigerend dat sneakers steeds extravaganter worden, en heb dat fenomeen gebruikt in mijn zeefdrukken.’ Vier verschillende gympen op ware grootte heeft hij gemaakt, vanaf de zijkant gezien. ‘Ik ontdekte de techniek eigenlijk pas tijdens het maken,’ vertelt Gijs. ‘Ik heb me ter plekke in de zeefdrukwerkplaats laten leiden door mijn intuïtie, en film voor film getekend. Zonder al te veel nadenken, de voorbeelden van de catwalk nabij in mijn gedachten. Het fysieke aspect van dit maken is voor mij belangrijk. De enige abstracte stap nu was dat ik het in zwart tekende en dat dat uiteindelijk in kleur is gedrukt. En zelfs die heb ik ter plekke, met mijn vingers in de inkt bepaald. Als ik alles op de computer had moeten maken had ik het niet interessant gevonden.’
Vier verschillende sneakers, de één nog uitzinniger dan de ander. De eerste was redelijk rustig, maar daarna! Er is een schoen van waaruit een vlam ontsteekt, een schoen met garnalendetails en eentje die wel wat wegheeft van een slak.
Vissen en voeten
‘Wist je eigenlijk dat voeten en armen veel dynamischer en intuïtiever delen van het lichaam zijn dan het hoofd? Bewegen is veel moeilijker dan denken. Voeten vinden vanzelf hun eigen weg, het denken en bewust worden van dit soort processen gebeurt altijd achteraf. Ik vind het interessant om het lichaam te zien als een afspiegeling van de kosmos. In de meer geavanceerde astrologische denkbeelden bestaat er een duidelijk verband tussen vissen, het meest gevoelige sterrenbeeld, en voeten. Tel dan nog de sprookjesachtige kleuren van de onderwaterwereld erbij, en voila, daar is mijn pleidooi om anders de wereld tegemoet te treden.’